Lockdown: Αυξήθηκε η ενδοοικογενειακή βία αλλά μειώθηκε η... - Καμπανάκι από τον Θάνο Ασκητή
Ήταν λογικό!
Την πολύτιμη συμβουλή του ως ψυχολόγος και σεξολόγος, την έχουν ζητήσει χιλιάδες κόσμου... Πόσο μάλλον την περίοδο της καραντίνας που άλλαξαν οι κοινωνικές, οικονομικές και ψυχολογικές ισορροπίες μέσα στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού. Ο Δρ. Θάνος Ασκητής απαντάει με στοιχεία για όσα πραγματικά άλλαξαν αυτές τις μέρες και για τα προβλήματα που προϋπήρχαν, αλλά επιδεινώθηκαν, ενώ προτείνει λύσεις για όσους ελεύθερους και ελεύθερες πλήττονται αυτούς τους μήνες.
Το πρόγραμμά του γεμάτο, ακόμα και αυτή την περίοδο. Εκείνος παρόλα αυτά δεν αρνείται να απαντήσει σε πολλά καίρια ζητήματα για την κατάσταση που βιώνουμε αυτές τις μέρες, πολύ αναλυτικά, δίνοντας την δική του επιστημονική ματιά.
Από τον Γιώργο Κακογιάννη για το περιοδικό You
Απ' τη δική σας εμπειρία, ποιοι επηρεάζονται περισσότερο από τη γενικότερη κατάσταση, οι άντρες ή οι γυναίκες;
Το σεξ είναι ένας χορός για δύο άτομα, επομένως δεν γίνεται να πλήττεται, μόνο ο ένας ή μόνο ο άλλος. Αναμφίβολα, ο άνδρας από τη φύση του ζητάει περισσότερο το σεξ και νιώθει πιο πλήρης ως προς τον ρόλο του όταν το έχει στη ζωή του, επομένως θα μπορούσαμε να πούμε ότι ίσως του λείπει περισσότερο. Ωστόσο οι διαφορές είναι μικρές καθώς και η γυναίκα διεκδικεί ενεργά και απολαμβάνει τη σεξουαλική της ζωή. Και στα οικονομικά δεδομένα όμως φαίνεται πως η γενικότερη κατάσταση συμπιέζει και τα δύο φύλα τα οποία είναι ενεργά στην επαγγελματική τους ταυτότητα και εισπράττουν τις ματαιώσεις της περιόδου, με την αναστολή εργασίας, τα μειωμένα έσοδα και την οικονομική δυσπραγία.
Λόγω του άγχους και της πίεσης, μειώθηκε σε ορισμένους η σεξουαλική δραστηριότητα;
Σύμφωνα με τα επιστημονικά, μέχρι τώρα, δεδομένα αλλά και με βάση δύο έρευνες που πραγματοποιήθηκαν από το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, τα ζευγάρια τα οποία είχαν μια σταθερή (μονογαμική) συναισθηματική και σεξουαλική σχέση δεν επηρεάστηκαν από την περίοδο της καραντίνας ειδικότερα και της πανδημίας γενικότερα, αντίθετα οι σεξουαλικές επαφές ενισχύθηκαν τόσο σε ποιότητα όσο και συχνότητα. Η μονογαμική σχέση, επομένως, φαίνεται να «κέρδισε έδαφος» και ο χρόνος της συνύπαρξης στο σπίτι να δημιούργησε ευκαιρίες στα περισσότερα ζευγάρια, ώστε να ξαναβρούν κομμάτια της σεξουαλικότητας που είχαν αφήσει πίσω, μέσα στην έντονη καθημερινότητα που είχαν. Η παρουσία της πανδημίας φαίνεται πως επηρέασε, κυρίως, το δια ζώσης φλερτ και τη δημιουργία νέων συναισθηματικών και σεξουαλικών σχέσεων. Εκείνοι που επλήγησαν, δηλαδή, ήταν οι ελεύθεροι οι οποίοι αναζητούσαν έναν άνθρωπο, είτε για μια σταθερή σχέση, είτε για μια πιο περιστασιακή περιπέτεια.
Μπορεί αυτή η κατάσταση να φτάσει ορισμένα ζευγάρια ακόμα και στο διαζύγιο;
Τα ζευγάρια που είχαν ένα πρόβλημα στη σχέση φαίνεται ότι σε μια τέτοια περίοδο καραντίνας το βιώνουν πιο έντονα και μπορεί να χάσουν περισσότερο τη σεξουαλικότητά τους. Ωστόσο δεν δείχνουν οι μελέτες μας ότι υπάρχει περαιτέρω αύξηση των διαζυγίων σε σχέση με πριν. Τα διαζύγια αυξάνονταν σταθερά τα προηγούμενα χρόνια. Η πανδημία έφερε στα “κακά” ζευγάρια μεγαλύτερη φόρτιση, όμως το διαζύγιο έχει και οικονομικές παραμέτρους, κοστίζει, έχει μπλεξίματα, διεκδικήσεις... Προτιμούν να κάνουν άλλες σχέσεις παρά να χωρίσουν...
Ενδείκνυται αυτή η περίοδος για πειραματισμούς, για νέα ζευγάρια που ζουν την πρώτη περίοδο του πάθους και έχουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο;
Αναμφίβολα, ο χρόνος που δόθηκε στα ζευγάρια να δουν την «αλήθεια» της σχέσης τους, δημιούργησε ταυτόχρονα πολλές ευκαιρίες στο να πειραματιστούν περισσότερο και να ανακαλύψουν νέες πλευρές στη σεξουαλικότητά τους. Παραδείγματος χάριν, φαίνεται πως η διαδικτυακή σεξουαλική αλληλεπίδραση, ενισχύθηκε έντονα, καθώς πολλά ζευγάρια σε αναγκαστική καραντίνα σε χωριστά σπίτια στράφηκαν προς αυτή τη μέθοδο σεξουαλικότητας, με sexting ή βιντεοκλήση.
Υπάρχουν ζευγάρια που, λόγω της οικονομικής δυστοκίας, αποφεύγουν την επαφή για να μην τους τύχει κάποια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη;
Το να περιορίσει ένα ζευγάρι τη σεξουαλική του ζωή υπό το φόβο μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης ίσως δεν είναι τόσο συχνό. Το να είναι πιο προσεκτικοί, από την άλλη, οι δύο σύντροφοι είναι ένα δεδομένο που θα πρέπει να το λάβουμε υπόψιν και αυτό φάνηκε και από την αύξηση στις πωλήσεις των προφυλακτικών.
Τους τελευταίους μήνες αυξήθηκαν τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, αυτό τι αντίκτυπο είχε στη σεξουαλική ζωή των Ελλήνων;
Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα νοσηρό φαινόμενο διαχρονικό, που δυστυχώς θα εξακολουθήσει να υπάρχει ως αποτέλεσμα αφενός της ψυχοπαθολογίας του θύτη, αφετέρου και της έλλειψης αντίδρασης του θύματος. Τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας πράγματι αυξήθηκαν κατά την περίοδο της καραντίνας και αυτό είναι ένα γεγονός πολύ θλιβερό για τη σχέση των δύο φύλων. Ωστόσο δεν πρόκειται για μια εκρηκτική αύξηση, όπως θα περίμενε κανείς, ούτε μια μεγάλη έξαρση. Στην περίοδο της καραντίνας τα φαινόμενα της ενδοοικογενειακής βίας αυξήθηκαν μεν, αλλά δεν τα γέννησε η καραντίνα, προϋπήρχαν. Βέβαια, η καραντίνα προκαλεί εκνευρισμό, κόπωση και εύκολη ευερεθιστότητα και στα δύο μέλη της σχέσης, αλλά και της οικογένειας μέσα στο ελληνικό σπίτι, που τα άτομα ανακατεύονται μεταξύ τους και ο ένας «χαλάει» την ησυχία του άλλου. Αυτό, όμως, δεν έχει καμία σχέση με την ενδοοικογενειακή βία, τη συνεχή σωματική επιβολή τιμωρίας του άνδρα προς τη γυναίκα, που τη θεωρεί μάλιστα και φυσιολογική, ενώ ο μεγάλος κίνδυνος είναι ότι με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται, γίνεται ακόμη πιο επιθετική, βίαιη και απειλητική για τη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας που τη δέχεται. Πιθανά και των παιδιών που ο βίαιος σύζυγος μπορεί να είναι και βίαιος πατέρας. Κάθε μορφή βίας, όμως, πρέπει να μην είναι ανεκτή και αποδεκτή και άμεσα να αναζητείται βοήθεια από τις υπεύθυνες δημόσιες αρχές.
Έχει παρατηρηθεί διαφορά στη διάρκεια της πράξης; Μεταφράζεται αυτό σε έλλειψη τρυφερότητας;
Μπορούμε να πούμε ότι αυτό το βλέπουμε περισσότερο στα έγγαμα ζευγάρια, τα οποία αφιερώνουν λιγότερο χρόνο στο σεξουαλικό παιχνίδι και κατ’ επέκταση συνολικά στη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Ωστόσο αυτό δεν οφείλεται σε έλλειψη τρυφερότητας γενικά, αλλά συγκεκριμένα σε έλλειψη ερωτικής τρυφερότητας. Θα λέγαμε ότι περισσότερο οφείλεται στους ρυθμούς της καθημερινότητας, αλλά και στην ενασχόληση με τα παιδιά που οδηγεί συχνά τα ζευγάρια στο να απομακρύνονται μεταξύ τους και να χάνουν ουσιαστικά τη σεξουαλικότητά τους, την έλξη, το πάθος, τη διεκδίκηση και το ενδιαφέρον τους.
Βλέπουν μερικοί πλέον το σεξ με τον σύντροφό τους ως μία τυπική διαδικασία;
Το να αντιμετωπίζεται το σεξ σαν μια τυπική διαδικασία ανάμεσα σε δύο συντρόφους είναι μια περίπτωση που προβληματίζει πολλά ζευγάρια πολύ πριν την εμφάνιση του κορωνοϊού και της καραντίνας και θα συνεχίσει να υπάρχει και αρκετό καιρό, αφότου όλη η κατάσταση που ζούμε αυτή τη στιγμή υποχωρήσει. Είναι το πιο σύνηθες από τα σεξουαλικά προβλήματα που μπορεί να συναντήσει ένα ζευγάρι, το οποίο στο πέρασμα του χρόνου έχει χάσει το πάθος του, έχει μπει σε μια ρουτίνα και πλέον κάνει σεξ «στον αυτόματο πιλότο» χωρίς ιδιαίτερη συναισθηματική και πάνω απ’ όλα σεξουαλική εμπλοκή. Σε αυτό παίζουν ρόλο και οι διαφορές στο πώς τα δύο φύλα αντιλαμβάνονται το θέμα αυτό. Χαρακτηριστικό του διαφορετικού των δυο φύλων, ως προς το ενδιαφέρον για το σεξ, είναι ότι η μεν γυναίκα δίνει περισσότερο αξία στο ψυχικό κομμάτι και την αγάπη μεταξύ τους ενώ ο άνδρας την ψάχνει περισσότερο στο χορταστικό σεξ. Το κρεβάτι για τον άνδρα είναι γεμάτο από ενδιαφέρον όταν εκείνη ξέρει «να το στρώσει καλά».
Στον αντίποδα, είναι η καραντίνα μία ευκαιρία για το ζευγάρι, ώστε να λύσει τυχόν προβλήματα που υπάρχουν στο σεξ;
Σε αυτό φαίνεται ότι θα παίξει ρόλο η ποιότητα της σχέσης περισσότερο. Τα ζευγάρια που, όπως είπαμε, θα αξιοποιήσουν το χρόνο που τους δίνεται ως προς το να βελτιώσουν τη σχέση τους και βρεθούν περισσότερο μεταξύ τους, όντως θα έχουν την ευκαιρία να διαχειριστούν καλύτερα τη σεξουαλικότητά τους. Από την άλλη τα ζευγάρια εκείνα που έχουν σταματήσει να ενδιαφέρονται τόσο για το τι συμβαίνει στο κρεβάτι τους, ή έχουν απογοητευτεί ίσως βρουν μεγαλύτερες δυσκολίες στο να πάρουν μια τέτοια αναγκαία, αλλά δύσκολη απόφαση.
Παντρεμένοι που κοιμούνται σε χωριστά κρεβάτια δυσκολεύτηκαν περισσότερο τους προηγούμενους μήνες;
Το «νυκτερινό διαζύγιο», όπως αποκαλείται συχνά, φαίνεται να γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλές, ειδικά στα ζευγάρια άνω των 40, όπου η ανάγκη για έναν ποιοτικό ύπνο είναι μεγάλη. Είναι χαρακτηριστικό, ότι σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε άνδρες και γυναίκες όλων των ηλικιών, οι οποίοι βρίσκονται σε σταθερή σχέση με συγκατοίκηση ή γάμο, περισσότεροι από τους μισούς συμμετέχοντες απάντησαν πως πλέον κοιμούνται σε διαφορετικά δωμάτια. Εκ πρώτης όψεως μπορεί να φαίνεται αθώο, και ίσως χρήσιμο, το να κοιμάται ένα ζευγάρι χωριστά, καθώς απολαμβάνει ποιοτικότερο και πιο ξεκούραστο ύπνο, χωρίς να επηρεάζεται η σχέση του, δεδομένου, ότι μέσα στον ύπνο δεν μπορεί να υπάρξει αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο συντρόφων (φαινομενικά). Το πιο αξιοσημείωτο, όμως, αποτέλεσμα της προηγούμενης έρευνας ήταν ότι οι μισοί από τους συμμετέχοντες παραδέχτηκαν, ότι η τακτική αυτή έφερε αποστασιοποίηση στη σχέση με το σύντροφό τους, ενώ επηρέασε αρνητικά και τη σεξουαλική τους ζωή! Αντιλαμβάνεστε επομένως πώς μπορεί να έχει επηρεάσει και το ψυχολογικό βάρος της περιόδου αυτής, την εικόνα που περιγράψαμε...
Με αφορμή το lockdown δημιουργούνται πιο εύκολα εξωσυζυγικές σχέσεις;
Όχι απαραίτητα... Το lockdown ουσιαστικά έστρεψε το ενδιαφέρον στη σταθερή μονογαμική σχέση καθώς ο περιορισμός των μετακινήσεων έβαλε «φρένο» στην απιστία. Από την άλλη, όμως, υπάρχει και το διαδίκτυο το οποίο αποτελεί μια διέξοδο σε τέτοιες περιπτώσεις.. Ωστόσο δεν φαίνεται να λειτούργησε έτσι σε αυτή τη φάση που περνάμε.
Περισσότερα στο περιοδικό You που κυκλοφορεί
Ευχαριστούμε τον Δρα. Θάνο Ασκητή και την ομάδα του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας για την παραχώρηση φωτογραφικού και ερευνητικού υλικού
