Από τις καλύτερες δικηγόρους της γενιάς της, δυναµική, πιστή στον όρκο της και στο δίκαιο, δεν σταµατά να ενηµερώνεται για τις εξελίξεις, να «µαθαίνει και να ξεµαθαίνει», όπως λέει. Γιατί η Μαρλέν Ασηµακοπούλου έχει έναν και µόνο στόχο: «Να κοιτάζει τους εντολείς της στα µάτια και να νιώθει την ίδια ακριβώς δικαίωση µε εκείνους», που την εµπιστεύτηκαν να φέρει εις πέρας τις υποθέσεις τους. Άλλωστε, αυτή είναι και η µεγαλύτερή της ικανοποίηση αλλά και ο λόγος που η νοµική επιστήµη τής δίνει τόση συγκίνηση και χαρά ταυτόχρονα…
Η συνέντευξη της Μαρλέν Ασημακοπούλου στο YOU
Τι σας ώθησε να διαλέξετε τη νοµική επιστήµη ως επάγγελµα και ειδικά το εργατικό δίκαιο;
Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον νοµικών, κυρίως ποινικολόγων. Θα έλεγε, λοιπόν, κανείς ότι ήταν αναµενόµενο να ακολουθήσω τον δρόµο της νοµικής επιστήµης. Ήταν, πράγµατι, µεγάλη η έκπληξη για όλους όταν αποφάσισα να εξειδικευτώ στο εργατικό δίκαιο, µια απόφαση που ποτέ δεν µετανιώνω διότι η προσφορά σε ανθρώπους που πραγµατικά έχουν ανάγκη µού δίνει τη µεγαλύτερη συγκίνηση και ικανοποίηση.
Υπήρξε στιγµή που µετανιώσατε για την επιλογή σας;
Η αλήθεια είναι ότι η κατάσταση που επικρατεί στα δικαστήρια και τη Δηµόσια Διοίκηση απαιτεί µεγάλες αντοχές! Είναι γνωστό ότι ένας δικηγόρος, στο δικό µου ειδικά αντικείµενο, αντιµετωπίζει στην καθηµερινότητά του την εντυπωσιακά µεγάλη γραφειοκρατία της χώρας, η οποία, µαζί µε όλα τα άλλα, τον κάνει συχνά να αγανακτεί. Μπορεί κάποιες φορές να γκρινιάζω, όπως όλοι, αλλά αγαπώ τόσο τη δουλειά µου που δεν θα την άλλαζα µε τίποτα!
Ποια βασικά χαρακτηριστικά πρέπει να διαθέτει µια δικηγόρος για να είναι αποτελεσµατική;
Πάνω από όλα πολλή, πολλή υποµονή και επιµονή! Πέρα από τις δυσκολίες της καθηµερινότητας που ανέφερα παραπάνω, τη νοµική την παντρεύεσαι! Και το λέω αυτό καθώς είναι µια επιστήµη που διαρκώς εξελίσσεται, ακολουθώντας και την κοινωνική εξέλιξη. Λένε ότι «κάθε φορά που ψηφίζεται ένας νόµος, αχρηστεύει µια νοµική βιβλιοθήκη». Αυτό σηµαίνει ότι η µελέτη της επιστήµης µας δεν σταµατάει ποτέ. Ο δικηγόρος πρέπει να είναι διαρκώς σε εγρήγορση, να ενηµερώνεται, να µαθαίνει και να «ξεµαθαίνει». Γι’ αυτό, πέρα από υποµονή, απαιτείται σίγουρα και µεγάλη αγάπη για το αντικείµενο.
Τι θα συµβουλεύατε νέες δικηγόρους που βρίσκονται στην αρχή της πορείας τους;
Μια νέα δικηγόρος λαµβάνει τόσα πολλά ερεθίσµατα και αντιµετωπίζει τόσες δυσκολίες που µπορεί πολύ συχνά να απελπίζεται και να απογοητεύεται. Η µετάβαση από τη Νοµική Σχολή στην πράξη δεν είναι καθόλου εύκολη. Θα σας πω αυτό που λέω πάντα και στις συνεργάτιδές µου που τώρα ξεκινάνε την καριέρα τους: Να έχουν θάρρος και να πιστεύουν στις δυνάµεις τους. Και µόνο που έχουν φτάσει µέχρι εδώ σηµαίνει ότι είναι αρκετά ικανές και έχουν αποδείξει ήδη την αξία τους. Είναι σηµαντικό να το θυµίζουµε στον εαυτό µας αυτό κάποιες φορές!
Κι αν ήταν να τις προειδοποιήσετε για µια δυσκολία του επαγγέλµατος, ποια θα ήταν αυτή;
Δεν γίνεται να παραβλέψουµε ότι ο κόσµος της δικηγορίας είναι ιστορικά «ανδροκρατούµενος». Το δεδοµένο αυτό έχει ανατραπεί σε µεγάλο βαθµό αλλά το γεγονός ότι οι γυναίκες υπήρξαν επιµόνως αποκλεισµένες για πολλά χρόνια από τον κλάδο έχει αφήσει, θα λέγαµε, ορισµένα κατάλοιπα, τα οποία ακόµα επηρεάζουν την καθηµερινότητά µας.
Υπάρχει ανταγωνισµός µεταξύ των δικηγορικών γραφείων;
Θα έλεγα το αντίθετο, σίγουρα όµως εξαρτάται και από την προσωπική προσέγγιση τού κάθε συναδέλφου. Πιστεύω στη συναδελφική αλληλεγγύη, τη θεωρώ µάλιστα καθήκον και οµολογώ ότι είµαι ιδιαίτερα ικανοποιηµένη που η συνεργασία µου τόσα χρόνια µε τους και τις συναδέλφους έχει υπάρξει άριστη και, κυρίως στον τοµέα του εργατικού δικαίου, µπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι περιστατικά ανταγωνιστικότητας είναι µάλλον περιστασιακά.
Τι έχετε να σχολιάσετε για την άνοδο της ενδοοικογενειακής βίας στην περίοδο της καραντίνας;
Η ενδοοικογενειακή βία είναι ένα φαινόµενο που υπήρχε πάντα, δυστυχώς, όµως, η χώρα µας άργησε σηµαντικά να το αντιµετωπίσει. Σκεφτείτε ότι µέχρι και το 2006 δεν υπήρχε αποτελεσµατικό νοµοθέτηµα για την αντιµετώπισή της. Η πρόοδος που έχει σηµειωθεί τα τελευταία χρόνια είναι σηµαντική τόσο σε νοµοθετικό όσο και θεσµικό επίπεδο. Η περίοδος της καραντίνας µάς ταρακούνησε, ανέδειξε το πρόβληµα και παρατηρούµε σήµερα ότι οι καταγγελίες αυξάνονται. Είναι πολύ σηµαντικό για κάθε θύµα να βρει τη δύναµη να µιλήσει και οφείλουµε όλοι όχι µόνο να δηλώνουµε αλλά και να δείχνουµε έµπρακτα τη συµπαράστασή µας.
Ποιες προκλήσεις βλέπετε να προβάλλουν στο µέλλον για τη δικηγορία;
Από πού να ξεκινήσω και πού να τελειώσω; Διαχρονικό πρόβληµα της χώρας µας είναι η καθυστέρηση απονοµής της δικαιοσύνης. Η Ελλάδα δυστυχώς κατέχει τα πρωτεία στις καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωµάτων του Ανθρώπου γι’ αυτό το θέµα. Είναι ένα ζήτηµα που µας ταλανίζει για χρόνια και το απογοητευτικό είναι ότι οι προσπάθειες του νοµοθέτη δεν έχουν υπάρξει ιδιαίτερα αποτελεσµατικές. Θέλω να φανταστείτε τις αντιδράσεις των πελατών όταν τους λέµε ότι η υπόθεσή τους µπορεί να εκδικαστεί µετά από πολλά χρόνια! Πέρα από αυτό, θεωρώ ότι ένα µεγάλο ζήτηµα που απασχολεί πλέον την επιστηµονική κοινότητα είναι το στοίχηµα της ψηφιοποίησης της δικαιοσύνης.
Ποιο µάθηµα που δεν υπάρχει θα θέλατε να προστεθεί στη Νοµική Σχολή;
Θεωρώ ότι ένα µάθηµα που λείπει από τις Νοµικές Σχολές της χώρας, αν και έχουν γίνει προσπάθειες ένταξής του απ’ όσο γνωρίζω, είναι οι «εναλλακτικές µέθοδοι επίλυσης διαφορών». Πρόκειται για διαδικασίες που µπορούν να βοηθήσουν τους πολίτες να λύνουν τις υποθέσεις τους εξωδικαστικά, δηλαδή χωρίς να αναγκάζονται να καταφεύγουν στα δικαστήρια. Φαντάζεστε πόσο σηµαντικό είναι αυτό σε µια χώρα που η απονοµή της δικαιοσύνης καθυστερεί τόσο πολύ;
Πόσο χρόνο αφιερώνετε διαβάζοντας σχετικά µε το επάγγελµά σας;
Πονεµένη ιστορία! Πολλές ώρες! Νοµίζω ότι πιο συχνά διαβάζω παρά τρώω! Η ταχύτητα «παραγωγής» νοµοθετηµάτων στη χώρα είναι πολύ υψηλή, ιδίως στους κλάδους µε τους οποίους ασχολούµαι προσωπικά, όπου η νοµοθεσία πολλές φορές είναι διάσπαρτη και αχανής, ένα χάος, µε πιο απλά λόγια. Ευτυχώς για µένα έχω δίπλα µου πολύτιµους συνεργάτες που µε βοηθούν.
Ποιες είναι οι χαρές που σας έχει δώσει το επάγγελµά σας;
Οι χαρές έρχονται µετά από µήνες, πολλές φορές και από χρόνια σκληρής δουλειάς. Είναι το «ευχαριστώ» µετά τη θετική έκβαση µιας υπόθεσης, τα γλυκά, τα λουλούδια και το χαµόγελο του ανθρώπου που µε εµπιστεύτηκε. Τότε καταλαβαίνεις πραγµατικά πόσο σηµαντικό είναι το λειτούργηµα που επιτελείς. Η δικαίωση του εντολέα µου αποτελεί στον ίδιο ακριβώς βαθµό και δική µου δικαίωση, διότι για να φτάσουµε σε αυτήν ενώσαµε τις δυνάµεις µας και αποκτήσαµε κοινούς στόχους
Ποιο βιβλίο διαβάζετε αυτήν τη στιγµή εκτός Νοµικής επιστήµης;
Παρότι το µεγαλύτερο κοµµάτι της µέρας µου µελετώ νόµους και δικαστικές αποφάσεις, µου αρέσει πριν κοιµηθώ να αφήνω τον εαυτό µου να ταξιδεύει µέσα από ένα καλό βιβλίο. Πρόσφατα, λοιπόν, µου δάνεισε µια φίλη το «Έρωτας και Άλλες Πολεµικές Τέχνες» της Μαλβίνας Κάραλη. Δεν θα σας κρύψω ότι ενθουσιάστηκα. Η Μαλβίνα υπήρξε µια εµβληµατική παρουσία της ελληνικής δηµοσιογραφίας, µια γυναίκα µε θάρρος, οξύνοια και κριτική σκέψη που ποτέ δεν φοβήθηκε να τσαλακώσει την εικόνα της. Αυτά τα χαρακτηριστικά αποτυπώνονται εξαιρετικά στα κείµενα του βιβλίου, τα οποία σου αφήνουν µια γλυκόπικρη γεύση, αποτυπώνοντας τη µοναδικότητα και τον «χειµαρρώδη» χαρακτήρα της συγγραφέως.
Εάν ξεκινούσατε σήµερα, θα επιλέγατε το ίδιο επάγγελµα;
Είµαι σίγουρη ότι θα έκανα πάντα την ίδια επιλογή, διότι κάθε µέρα αισθάνοµαι τυχερή που ασχολούµαι µε κάτι που µε ευχαριστεί. Και αυτό πρέπει να είναι το ζητούµενο στις επαγγελµατικές επιλογές των νέων για να ελαχιστοποιούν την πιθανότητα της αποτυχίας και της απογοήτευσης που αυτή συνεπάγεται.
Τι σηµαίνει επαγγελµατική επιτυχία για εσάς;
Επαγγελµατική επιτυχία είναι να ξυπνάς το πρωί και να θέλεις να πας στο γραφείο και στο δικαστήριο. Είναι να χαίρεσαι να περνάς χρόνο µε τους συνεργάτες σου και να µπορείς να κοιτάζεις τους εντολείς σου στα µάτια. Το καλό περιβάλλον εργασίας, το πνεύµα συνεργασίας, η κατανόηση σε συνδυασµό µε την γνώση και την εµπειρία δηµιουργούν το φίλτρο της επιτυχίας που κατά την δική µου άποψη ανήκει σε όλη την οµάδα που κοπιάζει γι’ αυτήν.
Είστε µια εντυπωσιακή γυναίκα. Σας αφήνει η δικηγορία ελεύθερο χρόνο για να ασχοληθείτε µε τον εαυτό σας;
Ακούω συχνά αυτή την ερώτηση. Για µένα είναι αυτονόητη και προτεραιότητα η φροντίδα του εαυτού µας. Θα µπορούσε να είναι, θα έλεγε κανείς, ένα προαπαιτούµενο για όλα τα άλλα. Αν δεν νιώθουµε εµείς καλά µε τον εαυτό µας, πώς θα µπορέσουµε να είµαστε πραγµατικά παρόντες και παρούσες σε όλους τους άλλους τοµείς της ζωής, συµπεριλαµβανοµένης και της επαγγελµατικής.
Μια γυναίκα καριέρας πώς συνδυάζει δουλειά και οικογένεια;
Κάθε άνθρωπος, είτε άντρας είτε γυναίκα, όταν επιλέγει να κάνει οικογένεια γνωρίζει, ή τουλάχιστον καλό θα είναι να γνωρίζει, ότι πρέπει να κάνει ορισµένες θυσίες. Είναι πολύ σηµαντικό τα βάρη να µοιράζονται µεταξύ του ζευγαριού, ώστε να µη χρειάζεται ποτέ να τίθεται αυτό το δίληµµα σε καµία γυναίκα, όπως δεν τίθεται ποτέ στους επιτυχηµένους επαγγελµατικά άντρες.
Είχατε λάβει µέρος στις Ευρωεκλογές του 2019. Η πολιτική και η ενασχόληση µε τα κοινά εξακολουθούν να σας ενδιαφέρουν;
Με ενδιέφερε και πριν το 2019, όπως και µε ενδιαφέρει ακόµα. Η συµµετοχή µου στις Ευρωεκλογές σχετίζονταν µε το ανέκαθεν ενδιαφέρον µου για την πολιτική ζωή της χώρας. Είµαι πολύ ευαίσθητη στο συγκεκριµένο ζήτηµα, καθώς και ως µητέρα ενός γιου αλλά και λόγω της συναναστροφής µου µε πολλούς νέους ανθρώπους διαπιστώνω καθηµερινά πώς η αδιαφορία και τα λάθη δεκαετιών έχουν δηµιουργήσει αβάσταχτες συνθήκες για τη νέα γενιά, η οποία όλο και περισσότερο επιλέγει να αναζητά ευκαιρίες στο εξωτερικό. Ενόψει και των εκλογών, ελπίζω σε ειλικρινή αυτοκριτική των πολιτικών και σε υλοποιήσιµα προγράµµατα.
Ποιες θα ήταν οι 3 προτάσεις που θα καταθέτατε στους αρµοδίους µε στόχο τον εκσυγχρονισµό του επαγγέλµατος;
Μεγάλη συζήτηση! Θα σας τα πω συνοπτικά: Η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών, ο «εξορθολογισµός» της νοµοθεσίας και, περισσότερες γυναίκες σε θέσεις-κλειδί!
Πώς βλέπετε τη θέση του Έλληνα δικηγόρου στο µέλλον σε σύγκριση µε τη θέση άλλων Ευρωπαίων συναδέλφων, του Άγγλου, του Γάλλου κ.λπ.;
Είναι προφανές αλλά η µεγαλύτερη διαφορά µας αφορά στις συνθήκες άσκησης του επαγγέλµατός µας και στις αµοιβές! Σίγουρα, η συµµετοχή µας στην Ε.Ε. και ο διαρκής επιστηµονικός διάλογος έχει χτίσει σηµαντικές γέφυρες µε τους Ευρωπαίους συναδέλφους. Με την άνοδο της τεχνητής νοηµοσύνης, σε 10 χρόνια κινδυνεύουµε όλοι να χάνουµε υποθέσεις από ροµπότ! Σας φαίνεται αστείο, αλλά σκεφτείτε ότι αυτήν τη στιγµή ετοιµάζεται νοµοθεσία της Ε.Ε. που αφορά στο ζήτηµα! Αυτό που θέλω να πω είναι ότι οι εποχές αλλάζουν µε τόσο γοργούς ρυθµούς που δύσκολα µπορείς να προβλέψεις το µέλλον. Το θετικό είναι ότι η συνεργασία και η αλληλεγγύη µπορούν να οδηγήσουν σε αποτελεσµατικές λύσεις.