Θηλασμός: Το μητρικό γάλα δεν είναι απλώς... γάλα! Ποια τα οφέλη του για μαμά και παιδί;

8 λόγοι που θεωρείται το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή του μωρού σας!

Θηλασμός: Το μητρικό γάλα δεν είναι απλώς... γάλα! Ποια τα οφέλη του για μαμά και παιδί;

Ο θηλασμός είναι το πιο σημαντικό πράγμα για το νεογέννητο παιδάκι σας, το ξέρατε. Αυτό που δεν ξέρατε είναι ότι το μητρικό γάλα δεν είναι απλώς... γάλα! Ποια είναι τα οφέλη για μαμά και παιδί;

Το μητρικό γάλα είναι η τροφή που παρέχει η φύση και με την τέλεια σύνθεση των συστατικών της στηρίζει και συντηρεί με αυτάρκη τρόπο τη νέα ζωή. Δεν είναι τυχαίο που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τον αποκλειστικό θηλασμό για 6 μήνες!

Γονείς προσοχή! Αν θέλετε το παιδί σας να έχει σωστή προσωπικότητα τότε πρέπει να κάνετε αυτό!

Από τη Γεωργία Παπαγεωργίου, παιδίατρο

Εκατοντάδες έρευνες έχουν αποδείξει ότι εξασφαλίζει τη βέλτιστη ανάπτυξη του βρέφους και διασφαλίζει σημαντικά οφέλη στην υγεία της μητέρας και της οικογένειας. Ο μητρικός θηλασμός αποτελεί το ιδανικό όχημα για την ομαλή μετάβασή του στην εξωμήτρια ζωή. Θρέφει τον οργανισμό ενώ παράλληλα, με την ιδιαίτερη ποικιλία των συστατικών του, βοηθάει την προσαρμογή του γαστρεντερικού, ανοσοποιητικού και νευρικού συστήματος στις απαιτήσεις του νέου περιβάλλοντος.

Το γάλα του εμπορίου

Η σύνθεση του γάλακτος formula (το γάλα σκόνη), που είναι τροποποιημένο αγελαδινό ή κατσικίσιο γάλα, προσπαθεί να μιμηθεί τη σύσταση του ώριμου μητρικού γάλακτος στην αναλογία λίπους, πρωτεΐνης, υδατανθράκων, τη σύσταση ηλεκτρολυτών, ακόμη και την προσθήκη ελεύθερων αμινοξέων ή νουκλεοτιδίων. Ωστόσο το μητρικό γάλα έχει μια εξαιρετικά πολύπλοκη σύνθεση που δεν είναι σταθερή αλλά τροποποιείται σε σχέση με την ηλικία κύησης, την ηλικία του βρέφους, την ώρα της ημέρας, την τροφή της μητέρας, το φύλο του παιδιού, τις κλιματικές συνθήκες. Το γάλα formula εξασφαλίζει τη σωματική αύξηση του βρέφους αλλά, σε καμία περίπτωση, δεν υποκαθιστά τις προστατευτικές λειτουργίες του μητρικού γάλακτος. Δεν είναι συγκρίσιμα.

Γιατί το μητρικό γάλα είναι τόσο σημαντικό;

Η ίδια η διαδικασία του θηλασμού είναι θεραπευτική για το βρέφος που έχει υποστεί τον αποχωρισμό από το σώμα της μητέρας. Προκειμένου να θηλάσει, η μητέρα παίρνει αγκαλιά το βρέφος και το τοποθετεί στο στήθος. Σε αυτή τη θέση το βρέφος νιώθει τους χτύπους της καρδιάς όπως και στην ενδομήτρια ζωή, αισθάνεται την οσμή και τη ζεστασιά της. Επίσης η μεγάλη συχνότητα του θηλασμού, ειδικά τους πρώτους μήνες ζωής, το παρηγορεί και το βοηθά στο σωματικό στρες του αποχωρισμού.

Το μητρικό γάλα τις πρώτες 5 ημέρες ζωής καλείται πρωτόγαλα και έχει διαφορετική σύσταση από το ώριμο γάλα. Είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, κυρίως ανοσοσφαιρίνες και λακτοφερίνη, δηλαδή ουσίες που έχουν μικροβιοκτόνο δράση και δημιουργούν ένα προστατευτικό κάλυμμα στους βλεννογόνους του σώματος καθώς και στα ζωντανά λευκά αιμοσφαίρια. Είναι πιο εύπεπτο λόγω μικρότερης περιεκτικότητας σε λίπος και περιέχει αυξητικούς παράγοντες που βοηθούν στην κινητοποίηση του εντέρου. Λόγω της υψηλής ανοσιακής ποιότητας, το πρωτόγαλα θεωρείται ο πρώτος εμβολιασμός του βρέφους.

Το μητρικό γάλα παρέχει ένα πλήθος μηχανισμών για την ενίσχυση της άμυνας του βρέφους. Περιέχει έτοιμα αντισώματα απέναντι σε πλήθος μικροοργανισμών, λακτοφερίνη, μια ουσία που στερεί τον σίδηρο από τους μικροοργανισμούς και εμποδίζει την ανάπτυξή τους, πλήθος ολιγοσακχαριτών που εμποδίζουν την προσκόλληση βακτηριδίων στο έντερο, ζωντανά κύτταρα που καταστρέφουν απευθείας μικρόβια και άλλα που τροποποιούν την ανοσιακή απάντηση του βρέφους, λυσοζύμη, λιπαρά οξέα, μονογλυκερίδια, κυτταροκίνες και πλήθος άλλων παραγόντων. Τα αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη, πράγματι, σε έρευνες έχει βρεθεί ότι έχουν πολύ χαμηλότερο ποσοστό νόσησης από γαστρεντερίτιδες, ωτίτιδες, ουρολοιμώξεις, πνευμονίες, βρογχιολίτιδες. Ο θηλασμός βοηθάει και στην ταχύτερη ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη που εμβολιάστηκαν με τους συνήθεις εμβολιασμούς παρήγαγαν υψηλότερους τίτλους αντισωμάτων σε σχέση με βρέφη τεχνητής διατροφής.

Το μητρικό γάλα βοηθά στην ωρίμανση του γαστρεντερικού συστήματος. Μικροποσότητες ορμονών, παράγοντες αύξησης, διαμεσολαβητές του γαστρεντερικού, ελεύθερα αμινοξέα προωθούν την αύξηση του γαστρεντερικού συστήματος και τη λειτουργία του. Παράγοντες όπως αντιφλεγμονώδεις κυτταροκίνες, ένζυμα, ανοσοσφαιρίνες προστατεύουν τον βλεννογόνο του γαστρεντερικού από τη χρόνια φλεγμονή, επιβλαβείς μικροοργανισμούς και τον κίνδυνο νεκρωτικής εντεροκολίτιδας. Το έντερο γίνεται λιγότερο διαπερατό τόσο σε παθογόνους μικροοργανισμούς όσο και σε αλλεργιογόνα προστατεύοντας από λοιμώξεις και αλλεργίες. Επίσης, η γέννα με φυσιολογικό τοκετό έναντι καισαρικής τομής και ο μητρικός θηλασμός βοηθούν στον αποικισμό του βρέφους από τη φυσιολογική χλωρίδα με ωφέλιμα βακτήρια bifidobacteria και lactobacilli. H ωφέλιμη μικροβιακή χλωρίδα παίζει έναν σύνθετο ρόλο εμποδίζοντας την ανάπτυξη παθογόνων μικροβίων, προστατεύοντας από αλλεργίες και μακροπρόθεσμα ακόμη κι από αυτοάνοσα νοσήματα και καρκίνο.

Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού είναι και μακροπρόθεσμα. Τα βρέφη που θήλασαν αποκλειστικά κινδυνεύουν λιγότερο από παχυσαρκία. Μελέτες έχουν δείξει ότι εμφανίζουν μικρότερα ποσοστά λευχαιμίας, μικρότερη πιθανότητα ανάπτυξης σακχαρώδη διαβήτη ή αλλεργικής νόσου. Επίσης η νευροαναπτυξιακή εξέλιξη των θηλαζόντων βρεφών είναι ελαφρώς καλύτερη σε σχέση με τα βρέφη της τεχνητής διατροφής καθώς και η επίδοσή τους σε τεστ νοημοσύνης.

Οι αισθητηριακές λειτουργίες όπως η ακοή και η όραση ωριμάζουν ταχύτερα. Αυτό αποδίδεται στην υψηλή περιεκτικότητα του μητρικού γάλακτος σε φωσφολιπίδια όπως το DHA που αποτελεί βασικό συστατικό των κυτταρικών μεμβρανών σε αντίθεση με το αγελαδινό γάλα.
Τα βρέφη δεν έχουν κιρκάδιο ρυθμό, οπότε δεν ξεχωρίζουν την ημέρα από τη νύχτα. Στους νυχτερινούς θηλασμούς, το μητρικό γάλα είναι πλούσιο σε ουσίες όπως η μελατονίνη και η τρυπτοφάνη που έχουν υπναγωγική δράση. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο, μητέρες που θήλασαν αποκλειστικά κοιμήθηκαν περισσότερο στη λοχεία, ίσως λόγω της υπναγωγού δράσης του μητρικού γάλακτος, ίσως λόγω του καλύτερου συγχρονισμού με τον ύπνο των βρεφών.

Τα βρέφη που θηλάζουν νιώθουν λιγότερο στρες. Ο μητρικός θηλασμός έχει αναλγητική δράση, όπως το διαπιστώνουμε από τις αιμοληψίες και τους εμβολιασμούς. Τέλος, προάγει τον δεσμό μητέρας - βρέφους και μέσω της δράσης των ορμονών, προλακτίνη και οξυτοκίνη.

Ελιξήριο υγείας και για τη μητέρα

Ο μητρικός θηλασμός ωφελεί εξίσου και τη μητέρα. Η μήτρα επανέρχεται ταχύτερα στο αρχικό της μέγεθος και μειώνεται η επιλόχειος αιμορραγία. Η παραγωγή ορμονών όπως η προλακτίνη και η οξυτοκίνη με νευροενδοκρινική δράση βοηθούν το αίσθημα δεσίματος και αποδοχής του βρέφους. Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός παρέχει φυσική αντισύλληψη για τους πρώτους 6 μήνες μέχρι την εισαγωγή των τροφών. Ειδικά στις αναπτυσσόμενες χώρες, αυτό αποτελεί μέτρο οικογενειακού προγραμματισμού. Μακροπρόθεσμα μειώνει την πιθανότητα καρκίνου του μαστού και των ωοθηκών, τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Σε πολλές γυναίκες βοηθά στην επάνοδο του βάρους τους στο φυσιολογικό.

Ο μητρικός θηλασμός δεν είναι αποκλειστικά απόφαση και υπόθεση της μητέρας. Συμβαίνει στο πλαίσιο της οικογένειας και της κοινότητας. Η επιτυχία του εξαρτάται από την κοινή απόφαση του ζεύγους, από το πόσο θα υποστηριχθεί από τους ειδικούς που θα βρεθούν δίπλα της το διάστημα αυτό, από την καλή ψυχική της υγεία και τέλος υπόκειται στις κοινωνικές συνθήκες. Π.χ. μια γυναίκα με ελεύθερο επάγγελμα που θέλει να επιστρέψει όσο το δυνατόν συντομότερα στην εργασία της, δυσκολεύεται να αφοσιωθεί στο έργο του θηλασμού σε σχέση με μια γυναίκα σε σταθερή εργασία με συγκεκριμένη άδεια λοχείας-μητρότητας.

Η ενημέρωση και η στήριξη μέσα σε πλαίσιο κοινότητας -οικογένεια, κοινωνία- είναι απαραίτητες για την επιτυχία του μητρικού θηλασμού. Όταν δεν συντρέχουν αυτές οι προϋποθέσεις, είναι παράλογη η προσδοκία του αποκλειστικού θηλασμού από τη μητέρα.

ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ THE BODY