Ινομυώματα μήτρας: Μπορούν να μείνουν χωρίς θεραπεία;
Δες τις θεραπευτικές προσεγγίσεις από τον ειδικό
Ένας από τους πιο συχνούς λόγους για τους οποίους μια γυναίκα θα επισκεφτεί το γυναικολόγο της είναι τα ινομυώματα μήτρας. Παρόλο που στο άκουσμα της λέξης πολλές γυναίκες καταβάλλονται από αισθήματα φόβου και άγχους, τα ινομυώματα είναι καλοήθεις όγκοι που αναπτύσσονται στη μήτρα και περιέχουν ιστό παρόμοιο με τον φυσιολογικό ιστό του οργάνου.
Η ακριβής αιτία εμφάνισής τους παραμένει εν πολλοίς άγνωστη, ωστόσο πιστεύεται πως διάφοροι ορμονικοί παράγοντες συμβάλλουν στην ανάπτυξή τους. Οι θεραπευτικές επιλογές για τα ινομυώματα μπορεί να είναι τόσο συντηρητικές, όσο και χειρουργικές, όμως ο τρόπος αντιμετώπισής τους εξατομικεύεται κάθε φορά, καθώς δεν υπάρχει μία θεραπεία που να απευθύνεται σε όλες τις ασθενείς συλλήβδην.
Ινομυώματα μήτρας: Τι γίνεται σε περίπτωση που μείνουν χωρίς θεραπεία; Τι λέει ο ειδικός;
Η κατανόηση της φύσης των ινομυωμάτων και της πιθανής επίδρασής τους στην υγεία είναι απαραίτητη για τις γυναίκες που έχουν διαγνωστεί ή έχουν την υποψία πως έχουν εμφανίσει κάποιο ινομύωμα. Για το λόγο αυτό, συναντήσαμε τον Δρ. Παναγιώτη Σκλαβούνο, Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, Εξειδικευμένο Γυναικολόγο Ογκολόγο και Διευθυντή της Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ, ο οποίος μοιράστηκε μαζί μας πολύτιμες πληροφορίες σε ό,τι αφορά τα συμπτώματα που προκαλούν τα ινομυώματα, τους διαφορετικούς τύπους στους οποίους διακρίνονται, καθώς και για τις μακροπρόθεσμες πιθανές συνέπειές τους για τον οργανισμό, σε περίπτωση που μείνουν χωρίς θεραπεία.
Πώς μπορεί μια γυναίκα να γνωρίζει αν έχει ινομυώματα; Υπάρχουν συγκεκριμένες εξετάσεις που θα βοηθήσουν στη διάγνωσή τους και θα επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους;
Τα ινομυώματα ανήκουν στις συχνότερες καλοήθεις παθήσεις του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος κι εντοπίζονται μέχρι και στο 40% των λευκών και στο 80% των έγχρωμων γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Ωστόσο, οι γυναίκες ηλικίας μεταξύ 35 και 45 ετών είναι εκείνες που εμφανίζουν συχνότερα ινομυώματα.
Μία στις τέσσερις γυναίκες που έχουν ινομυώματα δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα, ενώ μάλιστα δεν είναι σπάνιο οι γυναίκες αυτές να μαθαίνουν ότι έχουν ινομυώματα τυχαία, στο πλαίσιο μιας τυπικής γυναικολογικής εξέτασης, χωρίς προηγουμένως να αναφέρουν κάποια ενόχληση. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων, όμως, και ειδικότερα τα μεγαλύτερα σε μέγεθος ινομυώματα προκαλούν συγκεκριμένα συμπτώματα, τα πιο συνήθη εκ των οποίων είναι:
- Διαταραχές της περιόδου, όπως αυξημένη ή παρατεταμένη περίοδος και αιμορραγία μεταξύ των περιόδων
- Πόνος, άλλοτε έντονος, άλλοτε σαν πόνος στον τοκετό και άλλοτε σχετιζόμενος με κράμπες στην κοιλιά.
Σημείωσε ότι ένα 20% των γυναικών αναφέρει και άλλα συμπτώματα λόγω πίεσης γειτονικών οργάνων, όπως:
- Ουροδόχου κύστης (συχνουρία, δυσκολία ούρησης, επαναλαμβανόμενες ουρολοιμώξεις).
- Εντέρου (δυσκοιλιότητα).
- Ουρητήρων (υδρονέφρωση, με αποτέλεσμα την αθόρυβη απώλεια της νεφρικής λειτουργίας).
- Οιδήματος κάτω άκρων.
- Αίσθηση βάρους και «φούσκωμα» της κοιλιάς.
- Πόνος στη κοιλιά, τη μέση ή τα πόδια, κατά την περίοδο ή ενδιάμεσα, κατά την σεξουαλική επαφή και κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
- Υπογονιμότητα.
Η παραπάνω συμπτωματολογία είναι ενδεικτική της παρουσίας ενός ή και περισσοτέρων ινομυωμάτων στη μήτρα μιας γυναίκας και οφείλει να την αφυπνίσει, ώστε να προχωρήσει σε ειδικότερες εξετάσεις που θα βοηθήσουν στη διάγνωσή τους και θα επιβεβαιώσουν την ύπαρξή τους.
Ο γυναικολόγος θα φροντίσει πρωτίστως για τη λήψη ενός άρτιου ιατρικού ιστορικού. Θα λάβει επίσης υπόψη του τους ατομικούς παράγοντες κινδύνου κάθε γυναίκας και θα θέσει ερωτήσεις για άλλες περιπτώσεις ινομυωμάτων στην οικογένειά της, καθώς και για την παρουσία ασθενειών, όπως η αρτηριακή υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης που μπορεί να ευνοούν την ανάπτυξη ινομυωμάτων. Στη συνέχεια θα πραγματοποιήσει διάφορες εξετάσεις για να εξασφαλίσει μια αξιόπιστη διάγνωση, όπως οι ακόλουθες:
- Αμφίχειρη γυναικολογική ψηλάφηση
Ο γυναικολόγος μπορεί συχνά να εντοπίσει ένα ινομύωμα στο πρόσθιο ή οπίσθιο τοίχωμα, καθώς και στον τράχηλο της μήτρας ψηλαφώντας το εσωτερικό τοίχωμα του κόλπου. Η εξέταση αυτή είναι ανώδυνη για τις ασθενείς και διαρκεί μόνο λίγα δευτερόλεπτα.
- Κολπικό υπερηχογράφημα
Προκειμένου να είναι δυνατή η αξιολόγηση ολόκληρης της μήτρας, η ψηλάφηση ακολουθείται συνήθως από το κολπικό υπερηχογράφημα. Η εξέταση αυτή απεικονίζει επίσης τυχόν μικρότερα εξογκώματα που δεν μπορούν να γίνουν αισθητά λόγω του μεγέθους ή της θέσης τους.
Απεικόνιση των ινομυωμάτων μπορεί επίσης να γίνει με τη βοήθεια της αξονικής και μαγνητικής τομογραφίας, σπάνια, όμως, θα απαιτηθούν αυτές οι εξετάσεις. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να τονιστεί ότι η οριστική διάγνωση για την καλοήθη φύση τους γίνεται με την ιστολογική εξέταση μετά την αφαίρεσή τους.
Υπάρχουν διαφορετικοί τύποι ινομυωμάτων; Εάν ναι, ποιες είναι οι διαφορές τους;
Το μέγεθος, το σχήμα και η θέση των ινομυωμάτων στη μήτρα μπορεί να ποικίλλουν σε μεγάλο βαθμό. Σε ό,τι αφορά το μέγεθός τους, τα ινομυώματα μπορεί να εκτείνονται από λίγα χιλιοστά έως αρκετά εκατοστά (έχουν βρεθεί ινομυώματα έως και 15 εκατοστών). Ανάλογα πάντα με τη θέση τους τα ινομυώματα διακρίνονται στους εξής τύπους:
- Στα ενδοτοιχωματικά, τα οποία είναι βυθισμένα μέσα στο τοίχωμα της μήτρας
- Στα υπορογόνια, που προεξέχουν από την εξωτερική επιφάνεια της μήτρας
- Στα υποβλεννογόνια, που προβάλλουν μέσα στην κοιλότητα της μήτρας
- Στα τραχηλικά ινομυώματα, που αναπτύσσονται στον τράχηλο της μήτρας κάτι που συμβαίνει σπανιότερα
Σε περίπτωση που τα συμπτώματα δεν είναι τόσο έντονα και τα ινομυώματα παραμείνουν χωρίς θεραπεία, ποιες οι μακροπρόθεσμες πιθανές συνέπειες για τον οργανισμό;
Για τις περισσότερες γυναίκες, τα ινομυώματα δεν έχουν άλλες συνέπειες εκτός από τα προαναφερθέντα συμπτώματα και το σχετικό άγχος. Ωστόσο, πολλές φοβούνται ότι τα ινομυώματα θα επηρεάσουν τη γονιμότητά τους, παρά το γεγονός ότι αυτό ισχύει μόνο για ορισμένους τύπους ινομυωμάτων. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι η υπογονιμότητα προκαλείται από ινομυώματα μόνο σε περίπου 1 έως 2% των γυναικών. Επομένως, οι περισσότερες γυναίκες μπορούν να μείνουν έγκυες παρά την ύπαρξη ινομυωμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, τα ινομυώματα που αναπτύσσονται απευθείας κάτω από το ενδομήτριο μπορούν να εμποδίσουν την εμφύτευση του γονιμοποιημένου ωαρίου, ενώ αντίθετα, τα ινομυώματα που βρίσκονται στο εξωτερικό τοίχωμα της μήτρας δεν έχουν πιθανώς καμία επίδραση στη γονιμότητα. Το κατά πόσον τα ινομυώματα που αναπτύσσονται στο τοίχωμα της μήτρας περιορίζουν τη γονιμότητα δεν έχει ακόμη αποσαφηνιστεί επιστημονικά.
Στις περισσότερες γυναίκες, τα ινομυώματα δεν αυξάνουν τον κίνδυνο επιπλοκών κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Μόνο τα ινομυώματα στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας (το λεγόμενο ενδομήτριο) και κάτω από αυτό θεωρείται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο αποβολής. Παρόλα αυτά, τα ινομυώματα είναι απίθανο να αυξάνουν τον κίνδυνο πρόωρου τοκετού. Ένα τραχηλικό ινομύωμα μπορεί να δυσχεράνει την είσοδο του κεφαλιού του μωρού στη μικρή πύελο πριν από τη γέννηση, καθιστώντας αναγκαία την καισαρική τομή.
Από την άλλη πλευρά, ορισμένες γυναίκες φοβούνται ότι τα ινομυώματα μπορεί να εξελιχθούν σε καρκινικούς όγκους. Ωστόσο, η ανησυχία αυτή είναι αβάσιμη: οι όγκοι δεν είναι κακοήθεις. Παλαιότερα θεωρούνταν ότι, εξαιρετικά σπάνια, τα ινομυώματα θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε κακοήθεις όγκους του συνδετικού ιστού (σαρκώματα), όμως η υπόθεση αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί.
Πολύ σπάνια ένα ινομύωμα μπορεί να οδηγήσει σε κατακράτηση ούρων. Αυτό συμβαίνει όταν μεγάλα ινομυώματα πιέζουν έναν ουρητήρα. Μάλιστα, εάν η πίεση είναι παρατεταμένη και υψηλού βαθμού, τότε είναι αναγκαία μια γρήγορη επέμβαση αφαίρεσης των ινομυωμάτων, καθώς σε αντίθετη περίπτωση μπορεί να βλάψει μόνιμα το νεφρό στην προσβεβλημένη πλευρά.
Info
Δρ. Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Εξειδικευμένος Γυναικολόγος Ογκολόγος, Διευθυντής της Β’ Κλινικής Γυναικολογικής Ογκολογίας του νοσοκομείου ΜΗΤΕΡΑ
