Θρήνος στον καλλιτεχνικό χώρο - Πέθανε σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης

Νοσηλευόταν σε νοσοκομείο του Παρισιού

Πέννυ Μαστοράκου
Youweekly Editor
Θρήνος στον καλλιτεχνικό χώρο - Πέθανε σπουδαίος Έλληνας σκηνοθέτης

Την τελευταία του πνοή άφησε σε ηλικία 92 ετών ο Ροβήρος Μανθούλης. Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης νοσούσε από κορωνοϊό, ενώ από από τις αρχές της εβδομάδας νοσηλευόταν σε νοσοκομείο του Παρισιού όπου και πέθανε (δείτε εδώ τους διάσημους Έλληνες οι οποίοι έχουν χάσει τα παιδιά τους). Ακόμη δεν είναι γνωστό που θα γίνει η κηδεία του.

Ο σπουδαίος σκηνοθέτης γεννήθηκε στην Κομοτηνή και μεγάλωσε στην Αθήνα. Έφηβος, πήρε μέρος στην Αντίσταση. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Αθήνα και Σκηνοθεσία στην Αμερική. 17 χρονών, εξέδωσε την ποιητική του συλλογή "Σκαλοπάτια". Έκτοτε γύρισε 122 ταινίες (τις περισσότερες στη Γαλλική Τηλεόραση) εξέδωσε 17 βιβλία και διεύθυνε την ΕΡΤ-1 και ΕΡΤ-2.

Λίγα λόγια για τον σπουδαίο Ροβήρο Μανθούλη

Με θητεία στις γραμμές του ΕΑΜ των Νέων και συνέχεια της ΕΠΟΝ, ο Ροβήρος Μανθούλης σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο. Στα νεανικά του χρόνια ασχολήθηκε με την ποίηση και το 1949 εξέδωσε το πρώτο του βιβλίο, την ποιητική συλλογή Σκαλοπάτια. Από το 1949 έως το 1953, σπούδασε Κινηματογράφο και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο Syracuse της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Όταν επέστρεψε από την Αμερική, το 1953, συνεργάστηκε στην αρχή με το Θέατρο της Τετάρτης του Ε.Ι.Ρ., φέρνοντας νέες αντιλήψεις στις θεατρικές διασκευές. Παράλληλα, ο Μανθούλης ανέλαβε να οργανώσει το τμήμα ντοκιμαντέρ στο υπουργείο Τύπου και Πληροφοριών, αλλά σ’ ένα χρόνο απολύθηκε.

Πρόφτασε όμως να γυρίσει το 1958 την πρώτη του ταινία, ένα ντοκιμαντέρ για τη Λευκάδα.
Η διάδοση του ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα έγινε έμμονη ιδέα στον Μανθούλη και το 1960 ίδρυσε την «Ομάδα των 5», με τους Ηρακλή Παπαδάκη, Φώτη Μεσθεναίο, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο. Η Ακρόπολη των Αθηνών (1961), είναι ένα ντοκιμαντέρ που γύρισε με τον Ηρ. Παπαδάκη και τον Φ. Μεσθεναίο (και τον αρχαιολόγο Γιάννη Μηλιάδη), και το οποίο αγοράστηκε από πάρα πολλά πανεπιστήμια στην Αμερική. Ένα άλλο ντοκιμαντέρ είναι το Άνθρωποι και Θεοί (1961), με αφηγητή τον Κίμωνα Φράιερ, (μεταφραστή της Οδύσσειας του Καζαντζάκη στ’ αγγλικά).

Ο Ροβήρος Μανθούλης έφυγε από τη ζωή

Το επόμενο βήμα ήταν μια προσωπική ταινία για τον σκηνοθέτη. Η αφορμή ήταν τα Ιουλιανά και το τελικό αποτέλεσμα ήταν Πρόσωπο με Πρόσωπο (1966). Μια ταινία πολύ περισσότερο πολιτική από την προηγούμενη και ιδιαίτερα καυστική. Μέσα από την καρικατούρα της αναρριχόμενης νεόπλουτης τάξης των εφοπλιστών και των κατασκευαστών, που γκρέμιζαν και ασχήμαιναν την Αθήνα, έπρεπε να καταγραφούν οι δικτατορικές τάσεις που απειλούσαν την πολιτική νομιμότητα και τις ελευθερίες, που με τόσο κόπο μόλις είχαν αρχίσει να επιστρέφουν στην Ελλάδα.

Προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1966, και κέρδισε το Χρυσό Βραβείο Σκηνοθεσίας, με μια κριτική επιτροπή ιδιαίτερα εντυπωσιακή στη σύνθεσή της : μέλη της ήταν οι Γιάννης Τσαρούχης, Μάνος Χατζιδάκις, Έλλη Λαμπέτη. Ο Βασίλης Ραφαηλίδης σε μια κριτική του για την ταινία αναφέρει: «Θα μπορούσε κανείς να ονομάσει το Πρόσωπο με Πρόσωπο μοντέρνα ιλαροτραγωδία αν το τραγικό στοιχείο δεν ήταν τόσο διακριτικά δοσμένο.

Πέθανε ο Ροβήρος Μανθούλης

Μετά την πτώση της χούντας ο Μανθούλης αναλαμβάνει την καλλιτεχνική διεύθυνση της ΕΡΤ, όπου και δημιούργησε την εκπομπή Παρασκήνιο την οποία ανέλαβαν οι Παπαστάθης και Χατζόπουλος. Παράλληλα, δημιούργησε τα προγράμματα, το Κάθε μεσημέρι, Μια ταινία, μια συζήτηση, και τα σήριαλ Ο φωτογράφος του χωριού και η Η δασκάλα με τα χρυσά μάτια, αναμόρφωσε το Θέατρο της Δευτέρας. Μετά την παραίτηση του, ο Μανθούλης επέστρεψε στην τηλεόραση το 1982 και βοήθησε στην μετατροπή της «στρατιωτικής» ΥΕΝΕΔ, σε ΕΡΤ-2. Αυτή την εποχή γυρίζει μια εξαιρετική τηλεοπτική σειρά τις Ακυβέρνητες πολιτείες (1983-1986) του Τσίρκα, μια τηλεοπτική σειρά με γαλλική συμπαραγωγή, που κράτησε τρία χρόνια.

Στο μεταξύ, ο Μανθούλης στρέφεται κυρίως σε ελληνικά θέματα και γυρίζει τον Ελληνικό Εμφύλιο Πόλεμο και την Δικτατορία των Συνταγματαρχών για το γαλλικό πολιτιστικό κανάλι ΑRΤΕ (σε συμπαραγωγή με την FR-3 και τη ΝΕΤ) καθώς και την ταινία μεγάλου μήκους Lilly’s Story (με θέμα το πώς δεν γυρίστηκε η παλιά ταινία με την Μελίνα), η οποία επελέγη από το Φεστιβάλ Βενετίας ως επίσημη συμμετοχή το 2000. Η ταινία γυρίστηκε στο Παρίσι, στην Ελλάδα, την Σλοβενία και την Ουγγαρία (γιατί ένα από τα επεισόδια της αναφέρεται στον εξόριστο εκεί Δημήτρη Χατζή).