Η διατροφή που πρέπει να ακολουθήσεις για μια επιτυχημένη εξωσωματική!
Ακολούθησε την και δε θα χάσεις!
Αυτή είναι η διατροφή που πρέπει να ακολουθήσεις για μια επιτυχημένη εξωσωματική!
Είναι αποδεδειγμένο με έρευνες!
Οι γυναίκες έως 35 ετών που ακολουθούν τη μεσογειακή διατροφή, επί ένα εξάμηνο, προτού κάνουν θεραπεία υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, έχουν σημαντικά αυξημένες πιθανότητες να έχουν μια πετυχημένη εξωσωματική γονιμοποίηση και μια εξίσου καλή εγκυμοσύνη, γεννώντας τελικά ένα υγιές μωρό, σε σχέση με όσες δεν κάνουν την ίδια διατροφή.
Δεν φαίνεται να υπάρχει όμως το ίδιο όφελος για τις μεγαλύτερες γυναίκες άνω των 35 ετών.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας ελληνικής επιστημονικής έρευνας, που έγινε από ερευνητές του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας - Διατροφής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου και της Μονάδας Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής «Εμβρυογένεσις» της Αθήνας.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Νίκο Γιαννακούρη, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Human Reproduction» της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ανθρώπινης Αναπαραγωγής και Εμβρυολογίας, μελέτησαν 244 μη παχύσαρκες γυναίκες ηλικίας 22 έως 41 ετών, οι οποίες είχαν κάνει την πρώτη θεραπεία εξωσωματικής γονιμοποίησης μεταξύ 2013-2016.
Συνολικά, από τις 244 γυναίκες, στις 229 (το 94%) τουλάχιστον ένα έμβρυο εμφυτεύθηκε στη μήτρα τους, στις 138 (56%) η εμφύτευση ήταν επιτυχής, οι 104 (43%) είχαν εγκυμοσύνη και οι 99 (41%) γέννησαν ένα ζωντανό μωρό.
Οι επιστήμονες συσχέτισαν τη διατροφή των γυναικών πριν την εξωσωματική, με το αποτέλεσμα της τελευταίας. Η προσκόλληση των γυναικών στη μεσογειακή διατροφή «βαθμολογήθηκε» με βάση τον δείκτη MedDiet Score, με «σκορ» από μηδέν έως 55. Οι συμμετέχουσες χωρίσθηκαν σε τρεις διατροφικές ομάδες (18-30, 31-35 και 36-47), ανάλογα με τη διατροφή τους.
Διαπιστώθηκε ότι όσες είχαν την υψηλότερη βαθμολογία (36-47), δηλαδή έκαναν πιο πιστά μια μεσογειακού τύπου διατροφή, τρώγοντας περισσότερο λάδι, λαχανικά, φρούτα, πλήρη δημητριακά, όσπρια και ψάρια, αλλά λιγότερο κόκκινο κρέας, είχαν 65% έως 68% μεγαλύτερη πιθανότητα για επιτυχή γονιμοποίηση, κύηση και τοκετό, σε σχέση με τις γυναίκες που ακολουθούσαν πολύ λιγότερο τη μεσογειακή διατροφή (18-30).
Οι 79 γυναίκες της τελευταίας αυτής ομάδας είχαν σημαντικά μικρότερα ποσοστά κυήσεων έναντι της πρώτης ομάδας (29% έναντι 50%) και γεννήσεων (27% έναντι 49%). Οι γυναίκες κάτω των 35 ετών είχαν σχεδόν τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα επιτυχούς κύησης και τοκετού για κάθε πέντε μονάδες υψηλότερη βαθμολογία στο δείκτη μεσογειακής διατροφής MedDiet.
«Το σημαντικό μήνυμα από τη μελέτη μας είναι ότι οι γυναίκες που προσπαθούν να μείνουν έγκυες, πρέπει να ενθαρρυνθούν να κάνουν μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή, επειδή αυτό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες μιας επιτυχούς εγκυμοσύνης και της γέννησης ενός ζωντανού μωρού» δήλωσε ο Γιαννακούρης.
«Όταν πρόκειται για τη σύλληψη ενός μωρού, η διατροφή και ο τρόπος ζωής είναι εξίσου σημαντικά για τους άνδρες, όπως και για τις γυναίκες. Προηγούμενη μελέτη από την ερευνητική ομάδα μας μεταξύ των ανδρών έχει δείξει ότι η τήρηση της Μεσογειακής διατροφής μπορεί επίσης να βελτιώσει την ποιότητα των σπερματοζωαρίων», πρόσθεσε.
Οι ερευνητές δεν βρήκαν συσχέτιση ανάμεσα στη διατροφή και στις πιθανότητες επιτυχούς εγκυμοσύνης για τις γυναίκες άνω των 35 ετών. Πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στις ορμονικές αλλαγές, στην ύπαρξη λιγότερων πλέον ωαρίων και σε άλλους παράγοντες που συμβαίνουν στις μεγαλύτερες γυναίκες και «σκεπάζουν» τις επιδράσεις της διατροφής και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων.
«Το γεγονός ότι η μελέτη μας βρήκε μια θετική επίδραση της Μεσογειακής διατροφής μόνο στις νεότερες γυναίκες έως 35 ετών, δεν σημαίνει ότι μια υγιεινή διατροφή δεν είναι σημαντική και για τις μεγαλύτερες γυναίκες» τόνισε ο Γιανακούρης. Υπογράμμισε ότι τα οφέλη της Μεσογειακής διατροφής στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή πρέπει να μελετηθούν περαιτέρω γενικά, αλλά και ειδικότερα σε επιμέρους ομάδες, όπως οι παχύσαρκες γυναίκες.
Στη μελέτη συμμετείχαν επίσης οι Δημήτρης Καραγιάννης και Μερόπη Μενδώρου από το Χαροκόπειο, καθώς και οι Χριστίνα Μενδώρου και Μηνάς Μαστρομηνάς από την «Εμβρυογένεση».
Η μεσογειακή διατροφή βασίζεται κυρίως:
στα φρέσκα λαχανικά,
στο ελαιόλαδο, ως την κύρια πηγή λίπους,
στα όσπρια,
στους σπόρους, οι οποίοι έχουν πρωταρχικό ρόλο στη διατροφή αυτή,
στα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γιαούρτι και το γάλα, τα οποία πρέπει να καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες,
στο κόκκινο κρασί,
στην ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος.
Η μεσογειακή διατροφή βασίζεται κυρίως:
-στα φρέσκα λαχανικά
-στο ελαιόλαδο, ως την κύρια πηγή λίπους
-στα όσπρια
-στους σπόρους, οι οποίοι έχουν πρωταρχικό ρόλο στη διατροφή αυτή
-στα γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γιαούρτι και το γάλα, τα οποία πρέπει να καταναλώνονται σε μέτριες ποσότητες
-στο κόκκινο κρασί
-στην ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
Η διατροφή μετά την εξωσωματική: Τι να φας για μην παχύνεις από τις ορμονικές θεραπείες
ης Δρ Χριστίνας Λασπά για το The Body
Ξέρεις ότι με κάθε προσπάθεια εξωσωματικής γονιμοποίησης μπορεί να πάρεις 2-3 κιλά; Πάρε τον έλεγχο του βάρους στα χέρια σου με σωστή διατροφή πριν, κατά τη διάρκεια της κύησης αλλά και μετά.
Είσαι σίγουρη ότι ένα παιδί θα ολοκληρώσει την ευτυχία σου. Και είσαι έτοιμη να πάρεις τη βοήθεια της επιστήμης για να γίνει το όνειρο της μητρότητας πραγματικότητα; Ξέρεις τις διατροφικές παγίδες που κρύβει μια εξωσωματική γονιμοποίηση; Μάθε πώς θα καταφέρεις να παραμείνει το βάρος σου χαμηλό.
Τα ταμπού γύρω από την εξωσωματική γονιμοποίηση ή υποβοηθούμενη αναπαραγωγή τείνουν να εξαλειφθούν καθώς όλο και περισσότεροι διεθνούς φήμης αστέρες δημοσιοποιούν την εμπειρία τους. Είναι, άλλωστε, επίκαιρο γυναίκες στον κολοφώνα της καριέρας τους να προσφεύγουν στην κατάψυξη ωαρίων και εμβρύων προληπτικά, προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας χωρίς να υποβάλλονται στο δίλημμα «οικογένεια ή καριέρα». Συνεπώς, η γυναίκα που υποβάλλεται σε θεραπεία εξωσωματικής δεν είναι απαραίτητα «ασθενής» με πρόβλημα υπογονιμότητας αλλά υγιέστατη.
Η τεχνική της εξωσωματικής γονιμοποίησης, γνωστής και ως IVF (in vitro fertilization), είναι επίπονη τόσο σωματικά όσο και ψυχικά. Τα πρωτόκολλα διέγερσης ωοθηκών που εφαρμόζονται προκειμένου να παραχθούν όσο πιο πολλά ωάρια γίνεται σε έναν κύκλο χρησιμοποιούν φάρμακα ορμονικού περιεχομένου. Στη φάση βελτίωσης του ενδομητρίου και μετά την εμβρυομεταφορά η γυναίκα λαμβάνει επιπλέον άλλα φάρμακα προγεστερόνης. Η φαρμακευτική αγωγή διαφοροποιείται ανάλογα με την περίπτωση και την ηλικία της, ωστόσο ο κοινός παρονομαστής σε κάθε γυναίκα μετά από κάθε προσπάθεια είναι η διόγκωση της κοιλιάς και η αύξηση του βάρους. Ενδεικτικά, μια fit γυναίκα σε κάθε προσπάθεια εξωσωματικής θα αυξήσει το βάρος της το λιγότερο κατά 2-3 κιλά. Αν σκεφτούμε ότι η πλειονότητα των γυναικών υποβάλλεται σε τρεις και πλέον κύκλους εξωσωματικής καταλαβαίνουμε ότι το πρόσθετο βάρος συσσωρεύεται και μπορεί να φτάσει σε διψήφιο νούμερο.
Η σημασία της διατροφής
Το βάρος της γυναίκας πριν από την εξωσωματική είναι σημαντικός παράγοντας επιτυχίας της προσπάθειας. Συνεπώς οι παρατεταμένες εξωσωματικές και η συσσώρευση βάρους μπορούν να υποδαυλίσουν την ιδανική έκβαση. Για το λόγο αυτό η διατροφή πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την ολοκλήρωση του κύκλου είναι σημαντική.
Γεγονός είναι ότι η προετοιμασία του σώματος για να παράγει στο maximum των δυνατοτήτων του ποσότητα και ποιότητα ωαρίων απαιτεί την κατάλληλη προετοιμασία. Η επιστημονική κοινότητα κατέληξε στη σημασία της διατροφής ως παράγοντα αύξησης των δεικτών κύησης μετά από την εφαρμογή των τεχνολογιών τεχνητής αναπαραγωγής, καθώς, παρά την τεχνολογική πρόοδο, τα ποσοστά επιτυχίας παρέμειναν στο 25% ανά κύκλο. Σχετικές έρευνες προτείνουν την ενδυνάμωση της ανοσοενισχυτικής θεραπείας μέσω της διατροφής για τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της αύξησης των πιθανοτήτων για εγκυμοσύνη. Η αξία της διατροφής ως παράγοντας γονιμότητας αλλά και ως το κλειδί της μελλοντικής υγείας των παιδιών που θα γεννηθούν αναγνωρίζεται σταδιακά στην ιατρική της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και προς το παρόν η επιστημονική τεκμηρίωση της αλληλεπίδρασης αυτής είναι σε αρχικά στάδια, με ελάχιστες τυχαιοποιημένες κλινικές δοκιμές να έχουν ολοκληρωθεί.
Η μεσογειακή διατροφή
Αναδρομικές και προοπτικές μελέτες φωτίζουν τα οφέλη της δίαιτας στη φάση πριν από τη σύλληψη, αναδεικνύοντας τη μεσογειακή διατροφή ως την ιδανική καθώς συνδέεται με ποσοστά επιτυχούς κύησης που ξεπερνούν το 40%. Συνεπώς άλλο ένα συγκριτικό πλεονέκτημα της μεσογειακής διατροφής είναι η βελτίωση της γονιμότητας αλλά και η αύξηση των ποσοστών επιτυχίας της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Προς το παρόν οι τροφές που έχουν μελετηθεί είναι το ελαιόλαδο και τα λίπη με βάση αυτό, τα συμπληρώματα διατροφής σε ρόφημα πλούσια σε βιταμίνη D, τα Ω-3 πολυακόρεστα λιπαρά, οι τροφές πλούσιες σε ψευδάργυρο και φολικό οξύ, τα φρούτα και τα λαχανικά, το κρέας, το ψάρι και τα σιτηρά.
Οι αιτίες της υπογονιμότητας
Παράλληλα έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις του υποσιτισμού και του αυξημένου δείκτη μάζας σώματος (BMI) στη γονιμότητα αντρών και γυναικών συγκρίνοντας περιπτώσεις με κανονικό βάρος. Τα ερευνητικά ευρήματα δείχνουν ότι η παχυσαρκία και ο υποσιτισμός ευθύνονται για τη μειωμένη γονιμότητα και τη μικρή πιθανότητα κύησης μετά από κύκλο εξωσωματικής εξαιτίας των ενδοκρινικών διαταραχών που προκαλούν τόσο στην ποιότητα και κινητικότητα του σπέρματος όσο και στην παραγωγή ωαρίων, με αποτέλεσμα να υποδαυλίζουν την επιτυχία μιας εξωσωματικής. Επιπλέον η έλλειψη ψευδαργύρου οδηγεί σε διακοπή της ανάπτυξης των εμβρύων. Ποτέ δεν ξεκινάμε εξωσωματική μετά από παρατεταμένη και επίπονη δίαιτα ενώ αποφεύγουμε δίαιτες μείωσης βάρους και κατά τη διάρκεια της προσπάθειας. Δεδομένου ότι πριν από την έναρξη ενός κύκλου εξωσωματικής προηγούνται εργαστηριακές και γυναικολογικές εξετάσεις, ο χρόνος προετοιμασίας ενός διατροφικού πλάνου είναι αρκετός. Πριν από την προσπάθεια το ζευγάρι ή η γυναίκα, εφόσον υποβάλλεται σε διέγερση ωοθηκών, θα πρέπει να έχει ρυθμίσει το βάρος, να κάνει διατροφή αποτοξίνωσης και ανανέωσης κυττάρων διακόπτοντας την τυχόν κατανάλωση αλκοολούχων ποτών και προϊόντων καπνού. Η αποφυγή τροφών που οδηγούν σε κατακράτηση υγρών είναι ιδιαίτερης σημασίας καθώς η χρήση των ενέσιμων ορμονών για τη διέγερση των ωοθηκών μπορεί να προκαλέσει υπερδιέγερση των ωοθηκών. Η παρενέργεια αυτή οδηγεί σε σοβαρή νοσηρότητα και σπάνια σε απώλεια της ζωής.
Τι να αποφύγεις
Αν κάνεις ή σκοπεύεις να κάνεις εξωσωματική με πρωτόκολλο διέγερσης ωοθηκών, απομάκρυνε από τη δίαιτά σου το αλάτι, τα όσπρια που βαραίνουν το στομάχι και τους κρόκους των αυγών. Πρόσθεσε πολύ νερό και τουλάχιστον 6 βραστά ασπράδια αυγού τη μέρα (χωρίς αλάτι) με λίγο λεμόνι αν είναι δύσκολο να καταναλωθούν σκέτα. Τα ασπράδια λόγω της ευεργετικής τους δράσης στην αναπλήρωση των κυττάρων μετά από έγκαυμα συστήνονται και κατά τη διάρκεια του κύκλου εξωσωματικής, κυρίως από τη φάση της ωοληψίας και ύστερα. Απόφυγε τροφές που μπορούν να προκαλέσουν καούρα στο στομάχι (π.χ., ωμό σκόρδο και ωμό κρεμμύδι). Η κατανάλωση υπερτροφών όπως ο βασιλικός πολτός έχει αποδειχτεί ότι συμβάλλει στη γονιμότητα κατά τις περιόδους υπογονιμότητας των ζώων. Κατά την εφαρμογή εξωσωματικής σε πειραματόζωα ο βασιλικός πολτός λόγω της αντιοξειδωτικής του δράσης επέδρασε ευεργετικά και προστατευτικά στα έμβρυα ενώ στον άνθρωπο δεν υπάρχει σχετική μελέτη που να τεκμηριώνει αντίστοιχα την ωφέλειά του κατά τη διεξαγωγή της εξωσωματικής γονιμοποίησης.
Πότε να ζητήσεις βοήθεια
Μια αποτυχημένη εξωσωματική γονιμοποίηση προκαλεί θλίψη αλλά και κατάθλιψη ιδιαίτερα αν έχουν προηγηθεί πολλές προσπάθειες. Η διαδικασία της εξωσωματικής είναι τόσο επίπονη που απαιτεί ενέσιμη ορμονοθεραπεία, πολλές αιμοληψίες, κολπικούς υπερήχους, ωοληψία, εμβρυομεταφορά, χρόνο και χρήμα ώστε μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια οι γυναίκες να παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, χαμηλή αυτοεκτίμηση και χαμηλή αυτοπεποίθηση. Η ψυχική αυτή κατάσταση μπορεί να οδηγήσει είτε σε ανορεξία είτε σε βουλιμία. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να ζητήσεις βοήθεια. Υπάρχουν επιστήμονες ψυχικής υγείας που εξειδικεύονται στη διαχείριση του αισθήματος απώλειας μετά από μια αποτυχημένη εξωσωματική.
Αστέρες που έγιναν γονείς με εξωσωματική
Τα ταμπού έχουν πέσει και η λίστα των διασημοτήτων που ομολογούν ότι υποβλήθηκαν επιτυχώς σε εξωσωματική γονιμοποίηση μεγαλώνει συνεχώς: η Mariah Carey, η Celin Dion, η Nicole Kidman, η Courteney Cox, γνωστή από τη σειρά «Τα φιλαράκια», η Brooke Shields, ο Rod Stewart, η Marcia Cross, η Jane Seymour, η Emma Thomson και η Monica Cruz, αδελφή της Penelope Cruz, είναι κάποιοι από αυτούς. Ξεχωριστή είναι η περίπτωση της Sarah Jessica-Parker που απέκτησε δίδυμα με παρένθετη μητέρα. Ωστόσο, άλλοι αστέρες διαψεύδουν τις φήμες ότι απέκτησαν τα παιδιά τους μέσα από την εξωσωματική διαδικασία όπως η Julia Roberts, η οποία είναι μητέρα διδύμων και ενός ακόμα παιδιού.
Η Monica Bellucci στα 45 της έμεινε για δεύτερη φορά έγκυος. Με δηλώσεις της διέψευσε τις φήμες για ιατρική υποβοήθηση υποστηρίζοντας ότι η σύλληψη έγινε φυσιολογικά όπως άλλωστε συνέβη και στη γιαγιά της σε μεγαλύτερη ακόμα ηλικία. Το σίγουρο είναι ότι η Monica Bellucci δεν θα έχανε τη μάλλον πρώτη θέση μεταξύ των συμβόλων θηλυκότητας και σεξουαλικότητας αν είχε υποβληθεί σε εξωσωματική γονιμοποίηση ή έκανε χρήση κατεψυγμένων εμβρύων. Ας θυμίσουμε ότι την εποχή εκείνη –περίπου πέντε χρόνια πριν– η ηθοποιός φέρεται να είχε μιλήσει με έντονη κριτική για τις συνθήκες της εξωσωματικής γονιμοποίησης στην Ιταλία, όπου ο νόμος, υπό το βάρος της θρησκευτικής επιρροής του Καθολικισμού και της βιοηθικής που πρεσβεύει, δημιουργεί επιπλέον προβλήματα στην ελευθερία επιλογών κατά τη γονιμοποίηση, εμβρυομεταφορά και κατάψυξη εμβρύων για μελλοντική χρήση.
Χάσε βάρος μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια εξωσωματικής
Οι ορμονικές θεραπείες της IVF με γοναδοτροπίνες και οι προγεστερόνες που λαμβάνει η γυναίκα μετά την εμβρυομεταφορά μπορούν να προκαλέσουν αύξηση του βάρους. Στο διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη προσπάθεια με ορμόνες (απαραίτητα τουλάχιστον τρεις μήνες) η διατροφή θα πρέπει να συνεχίσει να είναι υγιεινή ώστε να αυξηθούν οι πιθανότητες για επιτυχία στον επόμενο κύκλο. Η άσκηση και η αποκατάσταση του σώματός σου θα συμβάλουν στην αποδυνάμωση του αισθήματος θλίψης. Η επιστημονική έρευνα δεν έχει προς το παρόν ασχοληθεί με τη διατροφή μετά την αποτυχημένη εξωσωματική ώστε να υπάρχουν διεθνή standards. Ωστόσο, επειδή η IVF είναι ορμονική θεραπεία, θα πρέπει να συμβουλευτείς τον γυναικολόγο της εξωσωματικής που σε παρακολουθεί αλλά και έναν ενδοκρινολόγο. Εκείνοι θα σε συμβουλεύσουν ανάλογα με το πότε προγραμματίζεις την επόμενη προσπάθεια IVF ή αν έχεις αποφασίσει να προχωρήσεις άμεσα με κατεψυγμένα έμβρυα ή με φυσικό κύκλο, όπου δεν απαιτείται η εκ νέου ορμονική διέγερση των ωοθηκών.
Δεδομένου ότι η απώλεια βάρους συνδέεται με τις πιθανότητες επιτυχίας μιας εγκυμοσύνης, θα πρέπει να ενημερώνεις τους γιατρούς σου για τις δίαιτες και τη φυσική άσκηση που κάνεις. Ανάλογα με τον διαιτητικό στόχο που έχεις, θα χρειαστεί απλώς να μειώσεις αναλογικά τις λαμβανόμενες θερμίδες. Αποφεύγεις σακχαρούχα ποτά και τις υπερβολές με τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες. Να προτιμάς πρωτεϊνούχα τρόφιμα, όπως το άπαχο κρέας, και να πίνεις πολύ νερό για να βοηθήσεις τα κύτταρά σου. Όσον αφορά στην άσκηση μπορείς να κάνεις 1-2 ώρες την εβδομάδα ανάλογα με το πόσο έντονη είναι. Να θυμάσαι ότι πριν μπεις σε οποιοδήποτε πρόγραμμα αδυνατίσματος θα πρέπει να συμβουλευτείς τον γιατρό σου.
